آیه سخره

آیه سخره
مشخصات آیه
نام آیه سخره
واقع در سوره اعراف
شماره آیه ۵۴ - ۵۶
جزء ۸
اطلاعات محتوایی
مکان نزول مدینه
موضوع اعتقادی
درباره مسخر خدا بودن جهان هستی

آیه سُخرَه (سوره اعراف: ۵۴-۵۶) همه چیز را مُسخّر خدا می‌داند. در روایات برای خواندن این آیه خواصی همچون آرامش قلبی، دفع وسوسه و حفظ از شر ساحران و شیاطین ذکر شده است. خواندن آیه سخره بعد از نماز صبح، هنگام رسیدن حاجی به عرفات و هنگام ورود به مسجد، مستحب است.

متن و ترجمه

إِنَّ رَبَّكُمُ الله الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبَارَكَ الله رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿۵۴﴾ ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَخُفْيَةً إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ ﴿۵۵﴾ وَلَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفًا وَطَمَعًا إِنَّ رَحْمَتَ اللهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ ﴿۵۶﴾
به یقین پروردگار شما خداست که آسمان‌ها و زمین را در شش روز آفرید، سپس بر تخت [فرمانروایی و تدبیر امور آفرینش] چیره و مسلط شد، شب را در حالی که همواره با شتاب روز را می‌جوید بر روز می‌پوشاند، و خورشید و ماه و ستارگان را که مُسخّر فرمان اویند [پدید آورد] آگاه باشید که آفریدن و فرمان [نافذ نسبت به همه موجودات] مخصوص اوست همیشه سودمند و بابرکت است، پروردگار عالمیان.(۵۴) پروردگارتان را از روی فروتنی و زاری و مخفیانه بخوانید [و از آداب و شرایط دعا تجاوز نکنید] یقیناً خدا متجاوزان را دوست ندارد.(۵۵) و در زمین پس از اصلاح آن [به وسیله رسالت پیامبران] فساد مکنید، و خدا را از روی بیم و امید بخوانید، که یقیناً رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است.(۵۶)

تعیین آیه

آیه سخره در برخی از روایات که به خواص یا آداب آن اشاره دارد، آیات ۵۴ تا ۵۶ سوره اعراف است و برخی از علما نیز بر آن تأکید نموده‌اند؛ اما مجلسی فقط آیه ۵۴ را آیه سخره دانسته و اینکه تا آیه ۵۶ نیز جزء آن باشد را به عنوان یک احتمال، مستند به قول شیخ بهائی بیان نموده است.

چون آیه سخره دلالت می‌نماید بر اینکه همه اشیاء مسخر خداوند هستند، به این نام معروف شده است

خواص

مطابق با روایتی از امام صادق(ع) در کتاب کافی، هنگامی که طلحه و زبیر تدارک جنگ جمل را دیده بودند مردی به نام خِداش را برای رساندن پیغامی نزد امیرالمؤمنین(ع) فرستادند و به او گفتند: ما تو را به سوی مردی می‌فرستیم که او و خاندانش را از دیرزمان به جادو و غیب‌گوئی می‌شناسیم؛ چون به نزد او رفتی برای در امان ماندن از سحر او آیه سخره را بخوان. وقتی خِداش به نزد امام علی(ع) آمد امام او را به آنچه طلحه و زبیر به او سفارش کرده بودند خبر داد و از او خواست که هفتاد بار آیه را بخواند. آنگاه از او پرسید: «احساس می‌کنی که دلت مطمئن شد؟» خِداش پاسخ داد: «قسم به خدائی که جانم به دست اوست، آری.» او در پی این واقعه به سپاه امام علی(ع) پیوست. ملاصالح مازندرانی با استناد به روایت مذکور، ۷۰ بار خواندن آیه سخره را موجب صفای قلب، آرامش، از بین رفتن شک و وسوسه‌ها دانسته‌ است.

در منابع روایات دیگری نیز آمده است که بر اساس آن‌ها آیه سخره موجب حفظ از شر شیاطین و ساحران می‌گردد.

استحباب

خواندن آیه سخره، در رکعت ششم از نوافل ظهر و بعد از نماز صبح سفارش شده است. همچنین خواندن آن هنگام رسیدن حاجی به عرفات، رو به کعبه و هنگام ورود به مسجد مستحب است.

پانویس

  1. انصاریان، حسین، ترجمه قرآن
  2. طوسی، تهذیب الأحکام، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۷۴؛ قطب الدین راوندی، الدعوات، ۱۴۰۷ق، ص۲۵۲؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۱۹۳.
  3. برای نمونه رجوع کنید: مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۱۶۱؛ شیخ بهائی، مفتاح الفلاح، ۱۴۱۳ق، ص۷۴؛ حسن‌زاده آملی، هزار و یک نکته، ص۸۰۱.
  4. مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۳۱۷.
  5. مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ص۳۱۷.
  6. کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۴۳.
  7. ملا صالح مازندرانی، شرح الکافی، ۱۳۸۲ق، ج۶، ص۲۵۷.
  8. کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۳۹.
  9. ابن فهد حلی، عدة الداعی، ۱۴۰۷ق، ص۲۹۴؛صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۷۱.
  10. طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۳۷.
  11. طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۴.
  12. مفید، المقنعة، ۱۴۱۳ق، ص۴۱۰؛ مناسک حج (امام خمینی)، ص۲۴۱.
  13. شهید اول، ذکری الشیعه، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۱۳۵.

منابع

  • ابن فهد حلی، احمد بن محمد، عدة الداعی،‌ دار الکتب الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
  • حسن‌زاده آملی، حسن، هزار و یک نکته، تهران، مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۶۴ش.
  • شهید اول، محمد بن مکی، ذکری الشیعه، قم، موسسه آل البیت لاحیاء التراث، ۱۳۷۷ش.
  • شیخ بهائی، محمد بن حسین، مفتاح الفلاح، قم، منشورات رضی.
  • صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه - قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ: دوم، ۱۴۱۳ق.
  • طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام، تحقیق: موسوی خرسان، سید حسن، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
  • طوسی، محمد بن الحسن، مصباح المتهجّد، بیروت، موسسه فقه الشیعه، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
  • قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، الدعوات، قم، مدرسه امام مهدی، چاپ اول، ۱۴۰۷ق.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تهران، اسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
  • کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح، قم، دارالرضی، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق.
  • ملا صالح مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی، تهران، اسلامیه، چاپ اول، ۱۳۸۲ق.
  • مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول، تحقیق: رسولی محلاتی، سید هاشم، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
  • مفید، محمد بن محمد، المقنعة، قم، کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.